कञ्चनपुर,असाेज १५ गते ।

सप्तरीको कञ्चनपुर नगरपालिका १ स्थित बैरवा क्षेत्रमा अविरल वर्षाको कारण १ सय ५० घरधुरीका किसानका धानबाली डुबानमा परेको छ। यो वर्षको लगातारको बाढीले किसानहरूले दुई पटकसम्म रोपेका धानहरू नष्ट गरिसकेको थियो, र अहिले तेस्रो पटक रोपिएको धान पनि डुबानमा परेको छ। यो घटनाले किसानहरूमा ठूलो आर्थिक क्षति पुर्याएको छ।

स्थानीय किसान प्रभु यादवका अनुसार, पहिलो रोपाइँमा नै आएको बाढीले धानका वालाई बगाएको थियो। किसानहरूले दोस्रो पटक फेरि धान रोप्न प्रयास गरे पनि बाढीको प्रकोपबाट बच्न सकेनन्। अहिले तेस्रो पटक रोपिएको धान फेरि डुबानमा परेको हुँदा किसानहरू ठूलो चिन्तामा छन्। प्रभु यादवले भने, ूहामीले बारम्बार मेहनत गर्यौं, तर बाढीले हामीलाई निराश बनायो।ू

• डुबानको समस्या दीर्घकालीन चुनौती

सप्तरीको बैरवा क्षेत्रलगायत अन्य ठाउँहरूमा हरेक वर्षको वर्षायाममा डुबान र बाढीको समस्या दीर्घकालीन रूपमा देखा परिरहेको छ। यो वर्ष मात्र नभई अघिल्ला वर्षहरूमा पनि यो क्षेत्र बाढी र डुबानको समस्याले निकै प्रभावित भएको छ। किसानहरूका लागि यो समस्या बारम्बार दोहोरिएपछि आर्थिक कठिनाइले उनीहरूको जीवनमा ठूलो प्रभाव परेको छ।

धान खेतीमा निर्भर किसानहरूले यस वर्षका लागि अपेक्षित उत्पादनमा कमी आउने आशंका व्यक्त गरेका छन्। कृषिमा आएका विपद्‌ले गर्दा उनीहरूलाई बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट लिएको ऋण तिर्न समेत कठिनाइ हुने देखिएको छ।

• कृषक समुदायमा गहिरो प्रभाव

धेरैजसो किसानहरू पूर्ण रूपमा धान खेतीमा निर्भर छन्। यसवर्ष तीन पटकसम्म धान रोपाइँ गर्नुपरेको र तीनै पटक बाढीले सबै बालीनाली नष्ट गरिदिएपछि किसानहरूको मनोबल निकै खस्किएको छ। बाढी र डुबानका कारण धान उत्पादनमा देखिएको ह्रासले उनीहरूको आर्थिक अवस्था झनै कमजोर बनाएको छ। यसले गर्दा आगामी वर्षका लागि पनि उनीहरूको जीवनयापनमा गम्भीर चुनौती खडा हुनेछ।

• स्थानीय सरकारको भूमिका र सहयोगको अपेक्षा

यस अवस्थाले देखाउँछ कि किसानहरूलाई राहत दिनका लागि स्थानीय सरकारले तत्काल कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता छ। उनीहरूको बर्बाद भएको खेतीपातीको क्षतिपूर्ति तथा तत्काल खाद्यान्न सुरक्षा प्रदान गर्नुपर्ने देखिन्छ। किसानहरूले सरकारबाट राहत र सहयोगको अपेक्षा गरेका छन्।

स्थानीय सरकार र कृषि सम्बन्धी निकायहरूले यस्ता प्राकृतिक विपद्‌हरूको व्यवस्थापन र समाधानका लागि विशेष योजना बनाउन आवश्यक छ। कृषिमा आधारित संरचना र पूर्वाधारहरूको विकास गरेर किसानहरूलाई दीर्घकालीन समाधान उपलब्ध गराउने कार्यमा ध्यान दिन जरुरी छ।

• स्थायी समाधानको माग

बैरवा क्षेत्रका किसानहरू मात्रै होइनन्, तर सप्तरीका अन्य ठाउँहरूका कृषकहरूले पनि वर्षेनी यस्तै समस्या सामना गर्नुपरेको छ। यस्ता विपद्‌हरूबाट बच्नका लागि स्थानीय सरकारले दीर्घकालीन योजना बनाउनुपर्ने माग उठेको छ।

कृषिमा सिँचाइ र जल व्यवस्थापनका लागि उपयुक्त पूर्वाधार निर्माण गर्नु आवश्यक छ। साथै, बाढीबाट हुने क्षतिहरूलाई कम गर्न र डुबान नियन्त्रणका उपायहरू खोज्न थप स्रोत र योजना आवश्यक देखिन्छ।

किसानहरूले सरकारसँग राहत मात्र नभई, दीर्घकालीन समाधानको खोजी पनि गरेका छन्। यस्तो समाधानले मात्र उनीहरूको जीवनमा सुधार ल्याउन सक्ने र आगामी वर्षहरूमा खेतीपातीमा आउने जोखिमलाई न्यून गर्न मद्दत गर्न सक्छ।